摘要：چکیدهاین پژوهش با عنوان بررسی عوامل داخلی موثر بر هویت قومی و هویت ملی در میان اعراب شهرستان اهواز با استفاده از رویکردکمی و روش پیمایشی صورت گرفته است. نمونه پژوهش ۳۸۴ نفر از اعراب زن و مرد بین سن ۱۸ تا ۶۵ سال بودند. برای دقت عملبیشتر، یک پرسشنامه پیش آزمون بین ۵۲ نفر از اهالی عرب شهرستان اهواز اجرا گردید و در نهایت پرسشنامه نهایی در پاییز وزمستان ۱۳۸۵ در بین نمونه آماری تکمیل شد . چارچوب نظری این تحقیق بر پایه نظریه های نوسازی، استعمار داخلی و محرومیتنسبی می باشد . در این تحقیق، تأثیر متغیرهای سن، جنس، وضعیت تاهل، شغل، درآمد خانواده، میزان مالکیت خانواده، احساسمحرومیت نسبی در بعد اقتصادی، سابقه شهرنشینی، منطقه مسکونی (عرب نشین و مختلط )، میزان اعتماد به قوم، پایبندی بههنجارهای قومی، تحصیلات، استفاده از وسایل ارتباط جمعی، رضایت از نظام سیاسی، مشارکت در امور سیاسی و احساس محرومیتنسبی در بعد سیاسی بر متغیر هویت قومی سنجیده شدند و در آخر رابطه بین متغیر هویت قومی و هویت ملی در نمونه آماری آزمونشد. نتایج تحلیل دو متغیره داده ها (آزمون تی، تحلیل واریانس و رگرسیون ساده ) نشان از معنادار بودن رابطه بین متغیرهای فوق،(بغیر از جنس، وضعیت تاهل و سابقه شهرنشینی ) با هویت قومی داشت. و رابطه هویت قومی و هویت ملی در جهت منفی آن تاییدشد. نتایج تحلیل چند متغیره نشان می دهد که ۱۱ متغیر از ۱۶ متغیر مستقل موثر بر هویت قومی در نهایت توان ستند ۶۷ درصد ازواریانس متغیر هویت قومی را تبیین کنند.
