摘要：از مباحث اساسی و بحثبرانگیز تعزیر، مسئله مقدار تعزیر است. مسئلهای که با دو رویکرد کاملاًمتضاد روبروست. در رویکرد اول، بعضی از فقها با تقید صرف به الفاظ برخیروایات یا با پیروی از فقهای پیشین خود، نظریات مختلف و بعضاًجمعناپذیری درباره مقدار تعزیر بیان کردهاند که حصول نظریهایواحد را ناممکن جلوه میدهد. در رویکرد دوم، فقهای دیگری باتوجهبه روایاتیدیگر و نیز فحوای روایات تعزیر، بدون تعیین مقدار، آنرا نامعین و مطلقاً دراختیار امام یا حاکم میدانند تا حسب مصلحت، مقدار آن را معین کند. هدف پژوهش، واکاوی جامع نظریات فقهی برای رسیدن به نظریهای متقن درباره مقدار تعزیر است. مسئله پژوهش، ایناستکه چگونه میشود باتوجهبه پراکندگی و تضاد نظریات فقهی درباره مقدار تعزیر، به نظریهای جامع دستیافت که اولاً مستدل و متقن، و ثانیاً کاربردی باشد. فرض بر این است که حل مسئله با استقصای جمیع نظریات امکانپذیر است. روش گردآوری دادهها، کتابخانهای و بهصورت فیشبرداری، و روش تحلیل آنها، نظریه زمینهای است. در این تحقیق، با تتبع کامل در تمامی کتب فقهی، تمام فتاوا و نظریات فقهای متقدم تا معاصر، گردآوری، دستهبندی، نقد و بررسی شده است. براساس یافتههای تحقیق، رویکرد اول با اشکالاتی جدی روبروست اما رویکرد دوم، بهدلیل مقبولیت استدلالهای آن، اختیار و تبیین شده است.
