摘要：هدف از پژوهش حاضر بررسی تأثیر ریتم شبانه‌روزی و تغییرپذیری تمرین بر تحکیم مبتنی بر ارتقای حافظة حرکتی آشکار بود. 40 شرکت‌کنندة راست‌دست رشتة تربیت‌بدنی در این پژوهش شرکت کردند. شرکت‌کنندگان با توجه به تیپ شبانه‌روزی خود به چهار گروه مختلف تقسیم‌بندی شدند. مرحلة اکتساب شامل نُه بلوک ده‌کوششی بود که گروه‌های ثابت از فاصلة 6/2 متر و گروه‌های متغیر به‌طور تصادفی از فواصل 2/3 و 6/2، 2 متر به تمرین مهارت هدف‌گیری با دست پرداختند. آزمون یادداری با ثبت امتیازات 30 کوشش (سه بلوک ده‌کوششی) پرتاب مهارت هدف‌گیری با دست از فاصلۀ 6/2 متر در سه مرحله (یادداری فوری، یادداری تأخیری صبح، یادداری تأخیری عصر) اجرا شد. برای تحلیل داده‌ها از روش آماری تحلیل واریانس دوراهه با اندازه‌های تکراری و آزمون تعقیبی بونفرونی در سطح معناداری 05/0 استفاده شد. نتایج نشان داد بهترین عملکرد را گروه تمرین ثابت صبح در آزمون یادداری صبح و گروه تمرین ثابت عصر در آزمون یادداری عصر دارد. به‌طورکلی می‌توان نتیجه گرفت بیشترین تحکیم مبتنی بر ارتقا در فاصلۀ تمرین‌آسایی 24 ساعت در گروه‌های تمرین ثابت اتفاق می‌افتد و قرارگرفتن خواب شبانه در این فاصلۀ تمرین‌آسایی منجر به تسهیل تحکیم حافظة حرکتی آشکار می‌شود؛ ازاین‌رو، تمرین ثابت در مقایسه با تمرین متغیر و فاصلۀ تمرین‌آسایی 24 ساعت، بهترین فاصله برای تحکیم مبتنی بر ارتقای حافظة حرکتی آشکار است.
