摘要：Wartości witalne, obejmujące zdrowie, kondycję fizyczną i dobre samopoczucie, przyczyniają się do aktywnego podejmowania działań, których celem jest utrzymanie, ochrona i doskonalenie potencjału psychofizycznego człowieka. Szczególną rolę w tym zakresie, obok rodziny, pełni szkoła, która ma obowiązek zapewnienia swoim wychowankom edukacji zdrowotnej oraz stworzenia odpowiednich warunków dla kształtowania postaw prozdrowotnych i realizacji zachowań sprzyjających zdrowiu. Należy podkreślić, że edukacja zdrowotna dzieci i młodzieży została doceniona i włączona w systemy edukacyjne wszystkich krajów europejskich. W Polsce rola nauczyciela jako edukatora zdrowia nabiera szczególnego znaczenia dzięki docenieniu rangi edukacji zdrowotnej uczniów w kluczowych dla kształcenia i wychowania dokumentach: podstawie programowej kształcenia ogólnego oraz standardach kształcenia przygotowujących do wykonywania zawodu nauczyciela. Celem badań jest ocena miejsca wartości witalnych w systemie wartości oraz analiza zależności pomiędzy pozycją wartości witalnych a zachowaniami prozdrowotnymi studentów kierunków nauczycielskich. Badania przeprowadzono w losowo wybranej grupie 486 osób, w tym 416 kobiet (85,60%) i 70 mężczyzn (14,40%), w wieku 22-28 lat. Na podstawie Inwentarza Zachowań Zdrowotnych (IZZ) Z. Juczyńskiego (2009) oceniono cztery kategorie zachowań zdrowotnych: prawidłowe nawyki żywieniowe, zachowania profilaktyczne, praktyki zdrowotne i pozytywne nastawienie psychiczne. Do oceny pozycji wartości witalnych w hierarchii wartości studentów zastosowano Skalę Wartości Schelerowskich SWS (polska adaptacja: Brzozowski, 1995). Niska pozycja wartości witalnych i jej dwóch podskal (Sprawności i Siły Fizycznej oraz Wytrzymałości) w systemie wartości studentów – przyszłych nauczycieli oraz dominujący w ich stylu życia niski i przeciętny poziom zachowań prozdrowotnych dowodzą, że przyszli nauczyciele nie wykazują należytej gotowości, aby własnym przykładem propagować prozdrowotny styl życia wśród dzieci i młodzieży szkolnej.
其他摘要：Vital values, including health, fitness and well-being, contribute to an active undertaking of activities, whose primary objective is to maintain, protect and enhance a psychophysical potential of a man. School, along with family, plays a special role in providing pupils with health education and creating appropriate conditions for the development of pro-health attitudes and realization of behaviors fostering their health. It should be noted that the health education of children and youngsters has been recognized and included in the education systems of all European countries. The aim of the study was to assess the position of vital values in the system of values and to analyze the correlation between the position of vital values and pro-health behaviours of pre-service teachers. The study was conducted in a randomly selected group of 486 people, including 416 women (85.60%) and 70 men (14.40%), aged 22-28 years. Based on Juczyński’s (2009) Inventory of Pro- Health (IZZ) four categories of health behaviors were assessed: proper dietary habits, preventive health behaviours, pro-health practices, and a positive mental attitude. In order to o evaluate the position of vital values in the hierarchy of the students’ value system, the The Scheler Values Scale SWS (Polish adaptation: Brzozowski, 1995) was used. The low position of vital values and its two subscales (Physical Condition and Fitness, Resistance to Tiredness) in the system of students’ values – the future teachers and dominating in their lifestyle low and average level of pro-health behaviors indicate that prospective teachers do not show adequate readiness to promote pro-health lifestyle among children and teenagers.
