期刊名称：Журнал Белорусского государственного университета: История
印刷版ISSN：2520-6338
电子版ISSN：2617-4006
出版年度：2020
期号：1
页码：47-61
DOI：10.33581/2520-6338-2020-1-47-61
出版社：Belarusian State University
摘要：Комплексна разгледжаны арыгінальныя архіўныя матэрыялы перапісу 1939 г. і прааналізаваны сацыяльная структура і прафесійны склад сельскага насельніцтва беларуска-расійска-ўкраінскага памежнага рэгіёна, развіццё якога па «стратэгічных меркаваннях» не з’яўлялася прыярытэтным у планах савецкай мабілізацыйнай мадэрнізацыі. Выдзелены асноўныя прычыны і этапы фарміравання гендарнага дысбалансу, паказана дынаміка колькасці сельскага насельніцтва рэгіёна. Адзначана, што сярод жыхароў сяла пераважалі тытульныя этнасы і больш за палову складалі жанчыны. Гісторыка-параўнальны аналіз дазволіў устанавіць шэраг спецыфічных асаблівасцей сацыяльна-прафесійнай структуры сельскага насельніцтва беларускай часткі памежжа, на чым акцэнтуецца асаблівая ўвага ў артыкуле. Доля тытульнага этнасу сярод спецыялістаў, работнікаў асветы, сферы паслуг, прадстаўнікоў новых прафесій, звязаных з абслугоўваннем тэхнікі і механізмаў, планава-ўліковай, селекцыйнай працай, прафесійнай дзейнасцю, якая патрабавала высокай кваліфікацыі і адукацыі, у беларускіх абласцях была ніжэйшай у параўнанні з расійскімі і ўкраінскімі. Зроблена выснова, што тэхнічная і сацыяльна-культурная мадэрнізацыя ў сельскай гаспадарцы на беларускай тэрыторыі праходзіла больш павольна, чым у суседніх абласцях памежжа, пра што сведчыць сацыяльна-прафесійнае аблічча яе сельскага насельніцтва напярэдадні Другой сусветнай вайны, якая перапыніла гэты прагрэсіўны працэс.↓Комплексно рассмотрены оригинальные архивные материалы переписи 1939 г. и проанализированы социальная структура и профессиональный состав сельского населения белорусско-российско-украинского пограничного региона, развитие которого по «стратегическим соображениям» не являлось приоритетным в планах советской мобилизационной модернизации. Выделены основные причины и этапы формирования гендерного дисбаланса, показана динамика численности сельского населения региона. Отмечено, что среди жителей села преобладали титульные этносы и более половины составляли женщины. Историко-сравнительный анализ позволил установить ряд специфических особенностей социально-профессиональной структуры сельского населения белорусской части пограничья, на чем акцентируется особое внимание в статье. Доля титульного этноса среди специалистов, работников просвещения, сферы услуг, представителей новых профессий, связанных с обслуживанием техники и механизмов, планово-учетной, селекционной работой, профессиональной деятельностью, требовавшей высокой квалификации и образования, в белорусских областях была ниже по сравнению с российскими и украинскими. Сделан вывод, что техническая и социокультурная модернизация в сельском хозяйстве на белорусской территории проходила медленнее, чем в соседних областях пограничья, о чем свидетельствует социально-профессиональный облик ее сельского населения накануне Второй мировой войны, которая прервала этот прогрессивный процесс.
其他摘要：The article comprehensively examines the original archival materials of the 1939 census and analyzes the social structure and professional composition of the rural population of the Belarusian-Russian-Ukrainian border region, the development of which for «strategic reasons» was not a priority in the plans of the Soviet mobilization modernization. It highlights main reasons and stages of gender imbalance development, changes in rural population of the region dynamics, in which the titular ethnic groups absolutely dominated and more than half were women. The historical and comparative analysis allowed us to establish a number of specific features of rural population socio-professional structure in the Belarusian part of the border region, which is emphasized in the article. The share of the titular ethnic group among specialists, education workers, service workers, new professions related to maintenance of machinery and mechanisms, planning and selection work, and professional activities requiring high qualifications and education was lower in the Belarusian regions compared to Russian and Ukrainian ones. The author concluded that technical and socio-cultural modernization in agriculture in Belarusian village took place more slowly than in neighboring border regions, as evidenced by the socio-professional appearance of its rural population on the eve of the Second World War, which interrupted this progressive process.
关键词：сельское население;социальная структура;профессиональный состав;белорусско;российско;украинское пограничье;динамика численности населения;гендерный дисбаланс;модернизация;колхозники;рабочие;служащие;кустари;крестьяне;единоличники;специалисты;руководители;занятые в сельском хозяйстве;распределение населения по источникам средств существования;белорусская специфика
