期刊名称：Журнал Белорусского государственного университета: История
印刷版ISSN：2520-6338
电子版ISSN：2617-4006
出版年度：2018
期号：4
页码：75-82
出版社：Belarusian State University
摘要：Разглядаецца праблема функцыянальнага прызначэння трапецападобных падвесак, якiя выяўляюцца архео- лагамі на тэрыторыі Усходняй Еўропы і датуюцца X–XI стст. Металічныя або (радзей) касцяныя падвескi ўтрымлiваюць выявы княжацкіх радавых знакаў, якія дазваляюць высветліць іх атрыбуцыю – прыналежнасць вядомым па летапісных крыніцах уладарам Старажытнарускай дзяржавы. З’яўленне трапецападобных падвесак звязваецца з функцыянаваннем адной з галін дзяржаўнага кіравання – падаткова-данніцкай сістэмай. Падвескі з’яўлялiся своеасаблівымi «даверчымi граматамi» прадстаўнікоў княжацкай адміністрацыі, што ўступалі ў адносіны з мясцовым насельніцтвам у якасці суддзяў і зборшчыкаў падаткаў/даніны, гэта значыць у тых сферах, якія адносіліся да княжацкіх паўнамоцтваў. Спыненне выкарыстання трапецападобных падвесак неабходна звязваць са зменамі, якія адбыліся ў форме дзяржаўнага ладу Старажытнарускай дзяржавы і разам з тым у арганізацыі збірання матэрыяльных выгод у падуладнага насельніцтва. Выявы княжацкіх знакаў на падвесках дазваляюць зрабіць пэўныя высновы аб асаблівасцях ажыццяўлення кіравання на тэрыторыі Старажытнай Русі.↓Рассматривается проблема функционального назначения трапециевидных подвесок, обнаруживаемых археологами на территории Восточной Европы и датируемых X–XI вв. Металлические или (реже) костяные подвески содержат изображения княжеских родовых знаков, которые позволяют выяснить их атрибуцию – принадлежность известным по летописным источникам правителям Древнерусского государства. Появление трапециевидных подвесок связывается с функционированием одной из отраслей государственного управления – налогово-даннической системой. Подвески являлись своеобразными верительными грамотами представителей княжеской администрации, вступавших в отношения с местным населением в качестве судей и сборщиков налогов/дани, т. е. в тех сферах, которые относились к княжеским полномочиям. Прекращение использования трапециевидных подвесок необходи- мо связывать с изменениями, произошедшими в форме государственного устройства Древнерусского государства и вместе с тем в организации взимания материальных благ у подвластного населения. Изображения княжеских знаков на подвесках позволяют сделать определенные выводы об особенностях осуществления управления на территории Древней Руси.
其他摘要：The problem of the functional purpose of trapezoidal pendants, which are discovered by archaeologists in the territory of Eastern Europe and dated to the X–XI centuries, is considered. Metal or (more rarely) bone pendants contain images of princely patrimonial signs that make it possible to ascertain their attribution – belonging to the rulers of the Old Russian state, known from chronicle sources. The appearance of trapezoidal pendants is associated with the functioning of one of the branches of public administration – the tax-tributary system. Pendants acted as a kind of «credentials» representatives of the prince’s administration, who entered into relations with the local population as judges and tax collectors, that is, in those areas that belonged to the number of princely powers. The termination of the use of trapezoidal pendants must be associated with changes that occurred in the form of the state structure of the Old Russian state and at the same time in the organization of the collection of material goods from the subordinate population. Images of princely signs on pendants allow you to draw certain conclusions about the features of the implementation of management in the territory of Ancient Rus.
关键词：Древняя Русь;государственное управление;налогово;данническая (фискальная) система;князья Рюриковичи;трапециевидные подвески;родовые знаки;знаки собственности (тамги);данники и вирники
