摘要：Na ludzkie losy wpływa bardzo wiele czynników. Wśród nich szczególnie istotne są czas i miejsce,w których przyszło nam żyć,rodzina i tradycja,w której wyrośliśmy,historia i polityczne realia naszego kraju. Życiorys Jana Gerarda Kaszubowskiego w pełni te wpływy potwierdza. Urodził się w kaszubskiej rodzinie w powiecie kościerskim w 1902 r. Był Polakiem i – jak potwierdzają świadkowie – w jego domu mówiło się po polsku. Odebrał dosyć tradycyjne wychowanie i właściwie nic nie wskazywało na to,że historia jego życia stanie się przedmiotem analiz i badań naukowych. Współpracował z gestapo,polskim powojennym Ministerstwem Bezpieczeństwa Publicznego,wywiadem sowieckim,a prawdopodobnie także pośredniczył w przekazywaniu pewnych informacji Brytyjczykom. Z niemiecką Tajną Policją Państwową przypuszczalnie nawiązał kontakty jeszcze przed wybuchem drugiej wojny światowej. Istnieją jednak poszlaki wskazujące także na jego współpracę z polskimi służbami w Wolnym Mieście Gdańsku,to jest z II Oddziałem Sztabu Głównego Wojska Polskiego. Uznaje się go za należącego do czołówki funkcjonariuszy gestapo w Gdyni i Gdańsku. Za jego sprawą wielu Polaków zginęło,a dziesiątki znalazły się w obozie Stutthof,do którego trafi ali w pierwszej kolejności ludzie z tego terenu. Jedną z jego najbardziej spektakularnych akcji było zdemaskowanie członków Tajnej Organizacji Wojskowej „Gryf Pomorski” i skazanie ich tym samym na śmierć. Jeszcze przed zakończeniem wojny J. G. Kaszubowski rozpoczął współpracę z sowieckim kontrwywiadem. Po 1945 r. jako osoba skompromitowana na Wybrzeżu został przerzucony do Wrocławia,by tam z ramienia UB rozpracowywać niemieckie środowisko,głównie Wehrwolf,czyli zbrojne podziemie. W 1947 r. związał się z niemieckim wywiadem komunistycznym. Jego agentem był do 1952 r. Po odkryciu przez polskie służby podwójnej działalności Ka-szubowskiego szybko został on aresztowany i poddany drobiazgowemu śledztwu. Podczas warszawskiego procesu przyznał się do współpracy z wywiadami:brytyjskim,francuskim i niemieckim. Wówczas też świadczył przeciwko wielu członkom Armii Krajowej podając na ich temat fałszywe informacje. Kara śmierci wydawała się w tym przypadku nieunikniona,ostatecznie skazany został na dożywocie. Jednak już w 1958 r. opuścił więzienie jako ofi ara stalinowskich represji i kontynuował swoją działalność agenturalną. Kolejny raz został wysłany do RFN. Tam nie sprawdzał się już w roli agenta,usiłując unikać wypełniania rozkazów. Umarł prawdopodobnie w Niemczech w 1971 r. Istnieją poszlaki,że przez cały czas jego działalności chroniły go sowieckie służby wywiadowcze,ponieważ nigdy nie przestał dla nich pracować. Z charakterystyki Kaszubowskiego,przygotowanej przez jego zwierzchników dowiadujemy się,że lubił swój „zawód” i pieniądze. Nie dopatrzono się właściwie żadnych pobudek ideologicznych jego działalności. Określono go także jako „sprytnego i inteligentnego kombinatora”
