摘要：Wprowadzenie: Rak piersi jest najczęściej występującym nowotworem u kobiet w Polsce i na świecie. Mimo rozwoju medycyny, licznych programów profilaktycznych i niewątpliwej poprawy wyników leczenia, liczba zachorowań stale rośnie. Z tego powodu, rak piersi stanowi on ważny problem medyczny i społeczny. Cel pracy: Celem pracy była analiza wybranych czynników ryzyka zachorowania na raka piersi. Skrócony opis stanu wiedzy: Rak piersi jest chorobą wieloczynnikową. Badania naukowe wskazują na istnienie wielu czynników ryzyka, które w sposób pośredni lub bezpośredni przyczyniają się do zapoczątkowania procesu nowotworzenia w obrębie gruczołu piersiowego. Zmiany nowotworowe pojawiają się u osób genetycznie predysponowanych, narażonych jednocześnie na działanie czynników środowiskowych, uszkadzających DNA (karcinogenów). Większość z nich ma związek z niezdrowym stylem życia. Podsumowanie: Z uwagi na fakt, iż większość czynników ryzyka zachorowania na raka gruczołu piersiowego ma charakter modyfikowalny, ich popularyzacja wśród kobiet w istotny sposób może przyczynić się do zmniejszenia liczby zachorowań i zgonów. Współczesna onkologia kładzie duży nacisk na oszacowanie indywidualnego ryzyka kancerogenezy, wyłonienie kobiet znajdujących się w grupie podwyższonego ryzyka oraz wdrożenie wśród nich metod profilaktyki pierwotnej. W pracy, posługując się metodą analizy piśmiennictwa przedstawiono najważniejsze czynniki ryzyka zachorowania na raka piersi.
其他摘要：Introduction: Breast cancer is the most commonly occurring tumour in women in Poland and in the world. Despite the development of medicine, many prevention programs and undeniable improvement of the treatment results, the number of cases is still increasing. Therefore, the breast cancer comprises an important medical and social problem. Purpose of the study: Purpose of this study was the analysis of selected risk factors for breast cancer. Brief description of the state of knowledge: Breast cancer is a multifactor disease. The scientific studies indicate the existence of many risk factors, which indirectly or directly contribute to the starting of carcinogenesis process within the mammary gland. The cancerous changes occur in genetically predisposed persons who are simultaneously exposed to environmental factors that damage DNA (carcinogens). Most of these are associated with the unhealthy lifestyle. Summary: Due to the fact that most of the risk factors for mammary gland cancer have modifiable character, their popularization among women may significantly contribute to reducing the number of cases and deaths. Modern oncology puts a great emphasis on the estimation of individual risk of carcinogenesis, the selection of women belonging to the high risk group and implementing the methods of primary prevention. In this work, the most important risk factors for breast cancer have been presented using the method of literature review.
