摘要：Wprowadzenie: Tlenek węgla (CO) jest bezbarwnym, bezwonnym, niedrażniącym i toksycznym gazem, niewykrywalnym przez narządy zmysłów. Powstaje on w wyniku niecałkowitego spalenia substancji, produktów zawierających węglowodory (np. gazy przemysłowe, węgiel drewno). Według badań stanowi jedną z najczęstszych przyczyn zatruć inhalacyjnych na świecie. Cel pracy: Celem pracy była analiza dróg narażenia, obrazu klinicznego oraz metod leczenia zatrucia tlenkiem węgla. Skrócony opis stanu wiedzy: Toksyczność tegoż związku jest silnie związana z jego wysokim powinowactwem do hemoglobiny (około 200 razy większe od tlenu). Strukturami najbardziej newralgicznymi i najbardziej narażonymi na działanie CO są serce i ośrodkowy układ nerwowy (OUN). Patomechanizm działania polega na wiązaniu się tlenku węgla z atomem żelaza w cząsteczce hemu, tworząc związek zwany karboksyhemoglobiną (COHb). Wentylacja powietrzem zwierającym CO wiedzie do hipoksji tkankowej czyli niedotlenienia. Zwolnieniu, a następnie zahamowaniu ulegają metaboliczne procesy oksydacyjne, dochodzi do akumulacji kwaśnych metabolitów, przyczyniających się do rozszerzenia tętnic mózgowych a w konsekwencji przekrwienia mózgu. Podsumowanie: Liczba zatruć tlenkiem węgla w Polsce jest znacznie większa niż w innych krajach Europy. W ostatnich latach zaobserwowano znaczny spadek śmiertelności spowodowanej zatruciem CO, jednakże nadal bardzo wysoki koszt zdrowotny, wyrażający się w tysiącach pacjentów tracących zdrowie a nawet życie, skłania do dbałości o skuteczność działań prewencyjnych.
其他摘要：Introduction: Carbon monoxide (CO) is a colorless, odorless, non-irritating and toxic gas, undetectable by the sense organs. CO is a product of incomplete combustion of substances containing hydrocarbon products (industrial gas, coal, wood). Carbon monoxide is one of the most common causes of poisoning inhalation in the world. Aim of the study: The aim of this study was to analyze the routes of exposure, clinical manifestation and treatment of carbon monoxide poisoning. Brief overview of the state of knowledge: The toxicity of carbon monoxide is strongly associated with its high affinity for hemoglobin (approximately 200 times greater than the oxygen). The heart and central nervous system (CNS) are the most vulnerable to CO. Pathomechanism of action involves binding of carbon monoxide with iron atom in the heme molecule to form a compound called carboxyhemoglobin (COHb). Inhaling carbon monoxide-rich air may cause anoxia. The oxidative metabolic processes are inhibited. Accumulation of acidic metabolites cause the enlargement of the cerebral arteries and consequently hyperemia of the brain. Summary: The amount of carbon monoxide poisoning in Poland is higher than in other European countries. Significant decrease mortality for carbon monoxide poisoning has observed over the last few years. Thousands of patients who lose their health and their lives, should cause the attention to the effectiveness of preventive measures.
