摘要：Pomiędzy Wrocławiem a Krosnem Odrzańskim,w latach 1928 – 1944,zbudowano około 650 żelbetowych schronów bojowych i biernych.Na odcinku ok.250 km wzniesiono zarówno niewielkie obiekty przeznaczone dla dwóch,trzech osób jak i obiekty mieszczące całe podziemne koszary.Ponadto stawiano betonowe zapory przeciwczołgowe,budowano tamy,zapory,przeprawy mostowe i inne betonowe konstrukcje.Ważnym odcinkiem tych umocnień wschodnich granic Niemiec był Międzyrzecki Rejon Umocniony (MRU),obecnie w województwie lubuskim.Od lat 70.XX w.obiekty te nie pełnią pierwotnych funkcji.Jest to jednak nadal jeden z największych systemów obronnych na świecie.Długość podziemnych korytarzy wynosi ponad 30 km.Przyroda z czasem wykorzystała te pomieszczenia jako naturalne siedlisko dla dziesiątków tysięcy nietoperzy.Niestety,wciąż nie ma konkretnego planu zmiany ich funkcji.Wykorzystanie tych budowli dla współczesnych celów będzie wymagało ogromnych środków finansowych ale przede wszystkim interesujących idei i odważnych projektów.W artykule przedstawiono historię oraz opis kompleksu a także propozycje adaptacji schronów na nowe cele.Istnieje kilka koncepcji a realizacja tych planów byłaby cenną inicjatywą związaną z ochroną tego wyjątkowego obszaru i znajdujących się na nim obiektów inżynierskich.
其他摘要：Between Wrocław and KrosnoOdrzańskie,in the years 1928 – 1944,about 650 reinforced concrete and passive bunkers were built.On a stretch of about 250 km,both small buildings for two or three people as well as the whole underground barracks were build.In addition,concrete anti-tank barriers,dams,bridges and other concrete structures were built.An important part of these fortifications of eastern German borders was MiędzyrzeczFortified Region,now in the LubuskieVoivodeship.Since 1970s.,these objects do not have primary functions.However,it is still one of the largest defense systems in the world.The length of underground corridors is over 30 km.Nature has used these rooms as a natural habitat for tens of thousands of bats over time.Unfortunately,man has no idea for a good transmutation.The use of these buildings for modern purposes will require huge financial resources but above all interesting ideas and bold projects.The article presents the history and description of the complex as well as proposals for adapting shelters for new purposes.There are several concepts and the implementation of these plans would be a valuable initiative related to the protection of this unique area and engineering structures located there.
关键词：fortyfikacje;bunkry;Brama Lubuska;muzeum sztuki wojennej;Pniewo
其他关键词：fortifications;bunkers;Lubusz Gate;museum of war art;Pniewo
