摘要：Problem relacji między filozofią i teologią służy jako dobra ilustracja tezy heglowskiej o tożsamości tego, co logiczne i tego, co historyczne. Podchodząc ku niemu bardziej systematycznie można byłoby zbudować coś w rodzaju drzewa Porfiriusza, czyli schemat logiczny, w którym znajdowałyby się wszystkie możliwe do pomyślenia rodzaje danej relacji, zaś następnie upewnić się, że w biegu historii myśli europejskiej wszystkie te rodzaje, bez wyjątku, zostały wcielone. W tym krótkim tekście nie zamierzamy podejmować się takiego całościowego, akademickiego zadania. Jednak postaramy się prześledzić genezę relacji między filozofią i teologią (od której, w wielu wypadkach, zależy wszystko to, co następuje później), usystematyzować zasadnicze rodzaje bądź paradygmaty tej relacji i wydzielić określającą tendencję współczesną w jej ewolucji. Następnie, w części końcowej, spróbujemy zaznaczyć pewną nową, lub stosunkowo nową, perspektywę, która jest sugerowana przez struktury światopoglądu prawosławnego, zakorzenione w jego głównej tradycji mistyczno-ascetycznej.
