摘要：Nie ulega wątpliwości, że statystyka jest niezbędnym narzędziem pracy naukowej. Statystyka stała się lingua franca współczesnej nauki i nie ma już chyba dziedziny nauki i życia społecznego, w której nie byłaby obecna. Znajomość metod opisu statystycznego, analizy danych, reguł interpretacji oraz wnioskowania statystycznego jest warunkiem uzyskiwania wartościowych poznawczo wyników, efektywnego weryfikowania teorii naukowych, rozumienia literatury nauk społecznych. Nie jest to jednak dziedzina łatwa i większość podręczników statystyki adresowanych do środowisk naukowych (socjologów, ekonomistów, psychologów, politologów, pedagogów) ogranicza się do – w miarę przystępnej – prezentacji przepisów postępowania w konkretnych sytuacjach związanych ze specyfiką badawczą tych dyscyplin. Postępowanie zgodnie z tymi przepisami na zasadzie naśladowania („Zrób to i to i nie pytaj dlaczego!”) prowadzi często jednak do nierozsądnych decyzji związanych z planowaniem badań, stosowaniem dostępnych w „pakietach statystycznych” technik, nietrafną interpretacją uzyskiwanych wyników. Nie rozumiejąc podstawowych zasad teorii statystyki, badacze często nie zdają sobie sprawy z założeń leżących u podstaw stosowanych metod statystycznych. Nie potrafią rozsądnie ocenić zakresu dopuszczalnych „kompromisów”, na które muszą się godzić w praktyce badawczej rzadko przebiegającej zgodnie z wyidealizowanymi przykładami przedstawianymi w podręcznikach. Racjonalność decyzji w nauce (i nie tylko) zależy w znacznej mierze od rozumienia zasad. Ta – trywialna filozoficznie – konstatacja stanowi credo autorów podręcznika „statystyki dla socjologów”: naszym celem – piszą – jest umożliwienie „zrozumienia najważniejszych, elementarnych metod” statystyki.
