摘要：The prime problems of the digitalisation of archaeological museum collections include: the digital procedure of introducing order into archival material,the preservation of a continuum of varied documentation and the definition of ways of using archaeological resources. The foundation should entail a standardisation of information encompassing all museums,making it possible to seek and merge data on a discovery,an archaeological site or a region. In this dimension,the digitalisation of resources should be as complete as possible. It might facilitate not only the management of a given collection but also surveys necessary for scientific studies,the preparation of exhibitions and the verification of data indispensable for the conservation protection of archaeological sites. Sources rendered accessible in a digital form not only facilitate and accelerate scientific work but also comprise a source of information for ”treasure hunters” or amateur archaeologists whose activity could prove harmful for an archaeological site threatened with devastation or even total destruction. This is the reason why access to a fragmentof digital resources should become the topic of a separate discussion and a domain of carefully conceived regulations. Many other questions associated with current museum acquisitions also await solution; in extreme cases they call for,on the one hand,the creation of additional storage space and,on the other hand,enormous digital space in view of the increasingly extensive implementation of advanced techniques: photogrammetry,3D scanning,satellite measurements,the most modern methods of research process documentation with the application of 3D techniques,orthophotography,AutoCAD programmes and GIS systems. At the National Museum in Szczecin far-reaching tradition coincides with advanced digital technologies. Here,the digitalisation of archaeological resources assumes particular significance,especially within the context of the preservation of heretofore principles devised in the past and relating to the treatment of museum exhibits and the adaptation of the functioning traditional catalogue systems to contemporary digital standards.
其他摘要：Na temat istoty digitalizacji obiektów dziedzictwa narodowego od końca lat 80. XX w. powstała obszerna literatura dotycząca różnych aspektów tworzenia,wykorzystywania i udostępniania zasobów cyfrowych. W środowisku muzealników od połowy lat 90. toczy się także dyskusja na temat standaryzacji zbieranych w muzeach informacji,a przede wszystkim ich wymiany i udostępniania w sieci1. Nadal jednak wiele problemów związanych z digitalizacją muzealiów stanowi obszar otwartej polemiki. Różnorodność obiektów dziedzictwa narodowego poddawanych utrwaleniu cyfrowemu wymaga,oprócz wdrażania odpowiednio zaawansowanych i dopasowanych programów,technik digitalizacyjnych,rozwiązań formalnych i prawnych,zrozumienia istoty zbiorów muzealnych,ich charakteru i złożoności. Oczywisty cel,jakim jest zabezpieczanie,poprzez utrwalanie cyfrowe,zasobów narażonych na zniszczenie wynikające ze stanu zachowania,dostępności,częstotliwości użytkowania oraz szczegółowe kwestie dostosowania praktyk digitalizacyjnych do konkretnych komponentów zasobów muzealnych,to sprawy dosyć często podejmowane w ramach spotkań i konferencji,a także w literaturze przedmiotu2. W dobie zaawansowanej cyfryzacji,poszukiwań coraz lepszych technik i technologii,dobrych praktyk i rozwiązań prawnych,zasad działania i sposobów realizacji,może warto zatrzymać się na chwilę przy kwestii zasadniczej – co kryje się pod treścią „archeologiczne zbiory muzealne” i co jest specyfiką źródeł archeologicznych gromadzonych,przechowywanych i udostępnianych w muzeach,a także,co może podlegać cyfryzacji w kolekcjach archeologicznych. Profesor Zdzisław Żygulski jun. napisał przed laty,że nie ma takiego przedmiotu wykonanego ręką ludzką przed wiekami,który by nie stanowił łakomego kąska dla archeologów i zarazem dla muzealnictwa archeologicznego3. Myśl ta dobrze obrazuje związek zachodzący pomiędzy muzeum a archeologią,w którym główną rolę odgrywają artefakty – kopalne wytwory ludzkiej działalności. Specyfika kolekcji archeologicznych na tle innych zbiorów muzealnych wyraża się m.in. w ich olbrzymiej rozpiętości chronologicznej,wyrywkowości przedmiotów zachowanych w stosunku do funkcjonujących w przeszłości,masowego charakteru niektórych kategorii materiałów zabytkowych,dynamicznego przyrostu ilościowego,konieczności grupowania materiałów wynikającej z kontekstu odkrycia (stanowisko,warstwa,obiekt z własnym porządkiem stratygraficznym wypełniska),silnego powiązania z określonym terytorium i ścisłych związków z ochroną zabytków,a w Polsce także braku wartości materialno-rynkowej4. To zestawienie cech oparte jest na kryteriach,które odnoszą się przede wszystkim do charakterystyki obiektów już uznanych za zabytkowe i funkcjonujących w muzeum. Dla określenia specyfiki zbiorów archeologicznych ważny jednak wydaje się nieco wcześniejszy moment,poprzedzający ich wejście w obieg muzealny.
