摘要：The article deals with the provenance of archaeological monuments presented to museums. The basic part of the text discusses the acceptance of archaeological finds from people who discovered them accidentally or in the course of illegal excavations. At the moment,this is one of the most topical problems facing archaeological museums,which cannot accept monuments from illegal sources,i.e. plundered sites,illegal searches or the black market,despite the fact that the overwhelming majority of people involved are amateurs whose hobby includes the use of metal detectors. The outcome of police operations conducted against persons dealing with a turnover in archaeological monuments or conducting amateur digs has been universal fear of declaring finds,even those obtained in a totally accidental manner. The second part of the article focuses on a celebrated case of the presentation of an illegal collection of archaeological monuments to the Upper Silesian Museum in Bytom and the media campaign accompanying this event. The text intends to draw attention to the described problem and to turn it into the topic of a more extensive discussion,whose consequences should assume the form of devising and implementing uniform principles of the acceptance by museums of archaeological finds that do not originate from scientific research.
其他摘要：Artykuł został poświęcony zagadnieniu proweniencji zabytków archeologicznych,które trafiają do jednostek muzealnych. Zasadnicza jego cześć dotyczy problemu przejmowania przez muzea znalezisk archeologicznych od osób,które odkryły je przypadkowo bądź w trakcie nielegalnych poszukiwań zabytków. Obecnie jest to jeden z najbardziej żywych problemów muzealnictwa archeologicznego. Muzea nie mogą przyjmować zabytków z nielegalnych źródeł czyli z rabunkowych wykopalisk,nielegalnych poszukiwań oraz czarnego rynku zabytków archeologicznych,pomimo iż ogromną liczbę osób zgłaszających się ze znaleziskami stanowią osoby posługujące się hobbystycznie detektorami metali. Skutkiem akcji policyjnych skierowanych przeciwko osobom zajmującym się obrotem zabytkami archeologicznymi oraz amatorskimi wykopaliskami jest powszechna obawa przed zgłaszaniem odkryć archeologicznych,nawet tych dokonywanych w sposób absolutnie przypadkowy. Druga część artykułu poświęcona została głośnemu przypadkowi przekazania nielegalnej kolekcji zabytków archeologicznych do Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu i kampanii medialnej,która towarzyszyła temu wydarzeniu. Założeniem tekstu jest zwrócenie uwagi na opisywany problem i poddanie go pod szerszą dyskusję,która skutkiem powinno być opracowania i wdrożenie jednolitych zasad przejmowania znalezisk archeologicznych nie pochodzących z naukowych prac badawczych.
