摘要：This paper extends the debate on educational inequalities in Poland.Drawing on a longitudinal study based on pupils born in 1992–1993,I investigated the effects of social origin and cognitive skills on student performance in the matura exam.Evidence suggests that students from advantaged backgrounds receive higher marks compared to students from lower classes,which may be regarded as evidence of the reproduction of educational inequalities.At the same time,student performance is much more affected by cognitive skills,which may indicate the greater role of meritocracy.In addition,student performance was found to be linked to the quality of secondary schools relating to learning facilities,proper guidance,relevant curricula,etc.Students attending more effective schools are more likely to perform better regardless of social origin and cognitive skills.
其他摘要：Przedmiotem tego artykułu są nierówności edukacyjne.Opierając się na badaniach ogólnopolskich,przeprowadzonych na zbiorowości uczniów urodzonych w latach 1992 i 1993,analizuję zależności między osiągnięciami edukacyjnymi a statusem rodziny i zdolnościami jednostek.Wskaźnikiem osiągnięć edukacyjnych są wyniki egzaminu maturalnego.Z przedstawionej analizy wynika,że pochodzenie z klas wyższych daje uczniom więcej szans awansu edukacyjnego w porównaniu z pochodzeniem z klas niższych,co można traktować jako świadectwo odtwarzania się barier społecznych.Równocześnie poziom zdolności znacznie silniej różnicuje oceny maturalne niż pochodzenie społeczne,co świadczyłoby o większej roli merytokracji niż dziedziczenia pozycji rodziców.Okazuje się również,że oceny maturalne są związane ze zróżnicowaniem szkół średnich pod względem jakości kształcenia.Nauka w szkołach charakteryzujących się wyższą efektywnością kształcenia zwiększa prawdopodobieństwo uzyskania lepszego wyniku egzaminacyjnego,niezależnie od pochodzenia społecznego i poziomu zdolności.
关键词：inequality;examination;cognitive abilities;quality of school;social origin.
