期刊名称：International Journal of Geography and Geography Education
电子版ISSN：2630-6336
出版年度：2019
期号：40
页码：454-477
DOI：10.32003/iggei.573354
出版社：Marmara University
摘要：Jeomorfolojik oluşum ve gelişim süreçleri ile drenaj şebekesinin kuruluşu, gelişimi arasında sıkı bir ilişki vardır. Flüvyal süreçler, tektonizma ve strüktür gibi faktörler havzaların jeomorfolojik yapısını ve drenaj ağını etkilemektedir. Bu durum havzaların jeomorfolojik evriminin açıklanması, drenaj ağı tipleri ve topografya arasındaki ilişki hakkında bilgi edinmemizi sağlamaktadır. Belirtilen morfolojik yapı ve süreçlerin etkileri morfometrik analizler sayesinde ortaya çıkan sayısal değerlerle yorumlanabilmektedir. Bu çalışmada Kocaeli Platosunda yer alan, çoğunlukla kuzey-güney yönünde akış göstererek İzmit Körfezi’ne dökülen Dilderesi Havzası incelenmiştir. Araştırmada ArcGIS programına aktarılan DEM verisi üzerinden havzanın sınırları tespit edilmiş ve jeolojik, jeomorfolojik, hidrografik özellikleri belirlenmiştir. Bunun yanında havzanın jeomorfolojik yapısı ile drenaj ağının daha iyi açıklanabilmesi için morfometrik indisler uygulanmıştır. Morfometrik indis sonuçları ile daha önceki araştırmalar, üretilen haritalar ve arazi çalışmaları sonucu elde edilen bilgiler analiz edilmiş ve değerlendirilmiştir. Elde edilen bilgiler neticesinde Dilderesi havzasının genel anlamda olgunluk evresine yakın bir topografik görünüme sahip olmasına karşın, litolojik farklılıklar ve aktif tektoniğin etkisiyle drenaj hatlarının henüz tam anlamıyla olgun bir profil sergilemekten uzak olduğu anlaşılmıştır. Ayrıca havzanın aşağı ve yukarı çığırında asimetrik yapının olduğu, vadilerde tektonizmanın etkisinin görüldüğü tespit edilmiştir. Havzada genel olarak dendritik drenaj şebekesi mevcut olsa da morfolojik gelişimdeki birçok etken nedeniyle farklı drenaj türleri de görülebilmektedir.
