摘要：سیاست‌گذاری‌های سیاسی- حقوقی جمهوری اسلامی ایران در حفاظت از محیط زیست دکتر حمید بهرامی احمدی تاریخ دریافت: 02/07/1387 تاریخ پذیرش: 30/08/1387 چکیده پیشرفت علم و صنعت و گسترش تمدن در کنار رفاه و آسایشی که برای انسان به ارمغان آورده، نتیجۀ ناخوشایندی نیز برای انسان به همراه داشته و این نتیجۀ ناخوشایند، صدمه و آسیب به محیط زیست بوده است. تخریب محیط زیست می‌تواند برای انسان خطرهای زیادی به دنبال داشته باشد. توجه به این خطر باعث پدید آمدن حرکت‌های خودجوشی توسط انسان‌های آگاه و نیک‌اندیش شده و تشکل‌های مردمی متعددی در سرتاسر دنیا به وجود آمده و از راه‌های گوناگون سعی و تلاش در آگاهی دادن به مردم داشته‌اند. دولت‌ها نیز کم‌وبیش متوجه آیندۀ بحرانی کرۀ زمین شده و با این حرکت‌های مردمی برای یافتن راهکارهای جدی همراه شده‌اند. این حرکت‌ها از دهۀ شصت قرن بیستم جدی‌تر شده و موجب برپایی اجلاس‌های متعددی گردیده و پیمان‌های بین‌المللی متعددی پیرامون محیط زیست منعقد شده است. به این ترتیب، نجات محیط زیست از محدودۀ تلاش‌های سیاسی به عرصۀ قانون‌گذاری نیز کشیده شده و تخریب محیط زیست ضمانت اجرای حقوقی پیدا کرده است. سرآغاز تشکیل اجلاس‌های مربوط به حقوق محیط زیست در اجلاس «ریودوژانیرو» تشکیل شد که ضمن تأکید بر مصوبات اجلاس استکهلم راه‌های جدیدی را برای قرن بیست و یکم پیش‌بینی کرد و پس از آن برپایی این اجلاس‌ها و تنظیم این معاهدات ادامه داشته است. این مقاله نگاهی گذرا بر ضرورت توجه به حفظ محیط زیست از نظر اخلاقی، سیاسی و حقوقی دارد و تلاش‌هایی را که در این زمینه انجام شده، بررسی کرده است و به این نتیجه رسیده که در فرهنگ اسلامی- ایرانی ما زمینه‌های مناسبی برای گسترش توجه همگان- به‌ویژه دولت- در حفظ محیط زیست موجود است که توجه به آن‌ها راهگشاست. در عرصۀ حقوق نیز علی‌رغم کمبودها و نقایص قانونی که در این زمینه وجود دارد، بااین‌حال، در قوانین موجود نیز مقررات قابل توجه و بازدارنده‌ای برای جلوگیری از تخریب محیط زیست موجود است.
