摘要：هدف از انجام مطالعة حاضر، تجمیع نتایج متناقض چندین پژوهش انجام‌شده دربارة اثربخشی گیاه دارویی زعفران بر نشانگران آنزیمی دفاع آنتیاکسیدانی در فعالیت ورزشی بود. این فراتحلیل شامل نتایج جمع‌آوری‌شده از مجموع چهار مطالعة دارای شرایط است که از بین 12 پژوهش انجام‌شده در این زمینه برگزیده شد. تمامی پژوهش‌ها مورد-شاهدی و انسانی بودند (تعداد = 70) و در آن‌ها اثربخشی مکملیاری با زعفران پیش از انجام فعالیت ورزشی هوازی بر مقادیر آنزیمهای کاتالاز و سوپراکسید دیسموتاز ارزیابی شده بود. با توجه به معنادارنبودن مقدار P (P = 0.155) در شاخص I2 ، از مدل اثرات ثابت استفاده شد. تجزیه‌وتحلیل آماری نتایج با استفاده ازنسخة دوم نرم‌افزارCMA انجام شد و اندازة اثر ازطریق اختلاف میانگین استانداردشده (SMD) محاسبه شد. درمجموع، 10 اندازة اثر در این مطالعات مشاهده شد که پنج اندازة اثر مثبت و پنج اندازة اثر منفی بودند. براساس نتایج، SMD آنزیمهای آنتیاکسیدان در گروه مکمل (671/0) نسبت به گروه کنترل معنادار بود (فاصلة اطمینان = 005/1-337/0، P = 0.01). SMD آنزیمهای آنتیاکسیدان در گروه مکمل + تمرین (77/0) نیز نسبت به گروه کنترل مـعنادار بود (فاصلة اطمینان = 105/1-436/0، P = 0.01). در برآورد دفاع آنتیاکسیدانی ازطریق آنزیم کاتالاز، SMD گروه مکمل (604/0) نسبت به گروه کنترل معنادار بود (فاصلة اطمینان = 161/1-048/0، P = 0.05)؛ درحالیکه SMD گروه مکمل + تمرین (243/0) نسبت به گروه کنترل معنادار نبود(فاصلة اطمینان = 789/0-302/0-). در برآورد دفاع آنتیاکسیدانی ازطریق آنزیم سوپراکسید دیسموتاز، SMD گروه مکمل (464/1) نسبت به گروه کنترل معنادار بود (فاصلة اطمینان =082/2-846/0-،P = 0.01) و SMD گروه مکمل + تمرین (306/1) نسبت به گروه کنترل معنادار بود (فاصلة اطمینان = 908/1-705/0،P = 0.01). براساس جمعبندی نتایج مطالعات می‌توان نتیجه‌گیری کرد که مکملیاری با زعفران موجب افزایش آنزیمهای دفاع آنتیاکسیدانی در فعالیت ورزشی میشود. بیشترین میزان اثربخشی زعفران در مقدار آنزیم سوپراکسید دیسموتاز مشاهده شد، اما این اثربخشی بر مقدار کاتالاز در فعالیت ورزشی تأیید قرار نشد.
