期刊名称：Şırnak Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi
印刷版ISSN：2146-4901
电子版ISSN：2667-6575
出版年度：2019
卷号：10
期号：22
页码：334-362
DOI：10.35415/sirnakifd.548411
出版社：Şırnak Üniversitesi
摘要：Birçok farklı siyasi ve itikadî etken nedeniyle ilk asırda Müslümanlar arasında tartışılan ilk konulardan biri kader konusudur. Bu dönemde, kader ile ilgili Müslümanlar arasında birbirine zıt iki anlayış gelişmiştir. Bunlardan biri kaderi reddetmek suretiyle insan iradesini merkeze alan kader anlayışı, diğeri ise ilahi iradeyi esas alan cebri kader anlayışıdır. Erken dönemde kader ile ilgili yazılan ve günümüze ulaşan üç risaleden biri insan iradesine dayalı bir anlayışı savunurken diğer ikisi, Allah’ın iradesini temel alan bir kader anlayışına dayanır. Cebri kader anlayışını savunan risalelerden biri Hasan b. Muhammed el-Hanefiyye’ye aittir. İslam kelamının ilk yazılı metinlerinden biri olan bu risale insan, fiillerini iradesi ile yapar diyenlere karşı reddiye olarak yazılmıştır. Risalede belirtilen bu cebri anlayış, insanın bütün eylemlerini, Allah’ın emir ve iradesi ile gerçekleştirdiğini, kendisi için takdir ettiğini değiştirmeye veya ortadan kaldırmaya güç yetiremeyeceğini, aynı zaman da kendisi için planladığını da uygulamaktan başka bir seçeneğinin olmadığını iddia eder. Bu anlayışı temellendirmek için Allah’ın kudretine vurgu yapan ayetler, siyak ve sibakından koparılarak delil olarak sunulmuştur. Risale, insan fiillerinin Allah’ın takdiri ile gerçekleştiğini savunanlar ile insanın hür iradesi ile gerçekleştiğini savunanlar arasındaki hayali bir tartışma metoduyla yazılmıştır. Bu diyalektik metodu daha sonraki kelam metinlerinde de görmek mümkündür. Kader konusu ile ilgili yazılan ilk metinler, kader konusunun kelam ilminin başlangıcında nasıl tartışılıp anlaşıldığını göstermesi bakımından önemlidir.
其他摘要：Because of many different political and faith factors, one of the first discussed subjects among Muslims in the first century is destiny. In this era, two opposite concepts have grown among Muslims. One of these is the faith concept which takes human will into the center by rejecting destiny, the other one is a compulsive faith concept which is based on holy will. Of the three pamphlets written in early ages and have come to the present day, one supports human will concept while the other two are based on a faith concept that is based on Allah’s will. One of the pamphlets that supports compulsive faith belongs to Hasan b. Muhammed el-Hanefiyye. As one of the first written texts of Islamic euphemism, this pamphlet has been written as an opposition to those who claim that human beings act with their own will. This compulsive concept stated in the pamphlet claims that humans do all their actions with Allah’s will, they don’t have the power to change or abolish what Allah has appreciated for them and they have no other option than do what Allah has planned for them. To ground this concept verses of the Koran which emphasize Allah’s power have been presented as evidence by plucking the parts related to them and their past. The pamphlet has been written in an imaginary discursive method between the ones who support the idea that human actions happen with Allah’s will and the ones who support that they happen with humans’ own will. It is possible to see this dialectic method in late euphemism texts, as well. The first written texts on destiny subject are important in that they show how the destiny subject was discussed and understood at the beginning of euphemism.
关键词：Kelam ; Kader ; Hasan bin Muhammed el-Hanefiyye ; Kader Risalesi ; İnsan Fiilleri ; Hidayet ; Rızık ; Ecel
其他关键词：Euphemism ; Destiny ; Hasan bin Muhammed el-Hanefiyye ; Destiny pamphlet ; Human actions ; Guidance ; Livelihood ; Time of death
