期刊名称：International Journal of Geography and Geography Education
电子版ISSN：2630-6336
出版年度：2013
期号：28
页码：139-174
出版社：Marmara University
摘要：Bu araştırmanın amacı, coğrafya öğretmen adaylarının çevre okuryazarlık düzeylerini belirlemek ve çevre okuryazarlığı ve çevre okuryazarlığını oluşturan bileşenler (bilgi-duyuş-davranış-bilişsel beceri) üzerinde çeşitli değişkenlerin etkisini ortaya koymaktır. Araştırma 2012-2013 eğitim-öğretim yılında Türkiye’deki 5 farklı üniversitenin Coğrafya Öğretmenliği Bölümü’nün 1., 2., 3. ve 4. sınıfında okuyan 352 öğretmen adayı ile tarama modeli kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Coğrafya öğretmen adaylarının çevre okuryazarlık düzeylerini belirlemek amacıyla kişisel bilgi formu, çevreye yönelik duyuşsal eğilimler ölçeği, çevre davranış ölçeği, çevre bilgi testi ve bilişsel beceri testi olmak üzere 5 bölümden oluşan “Çevre Okuryazarlığı Anketi” kullanılmıştır. Verilerin analizi SPSS istatistik programı kullanılarak yapılmıştır. Verilerin analizinde; betimsel istatistik, ilişkisiz örneklemler için t-testi, tek yönlü varyans analizi (ANOVA) ve basit korelasyon kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre coğrafya öğretmen adaylarının çevre bilgileri ve çevre davranışları orta düzeyde; duyuşsal eğilimleri yüksek düzeyde, bilişsel becerileri ise düşük düzeyde bulunmuştur. Öğretmen adaylarının çevre okuryazarlığını oluşturan bu dört ayrı bileşenden aldıkları toplam puanların ortalamasına bakıldığında ise çevre okuryazarlık düzeylerinin orta seviyede olduğu görülmektedir. Çevre okuryazarlığını oluşturan bileşenler arasındaki ilişkiye bakıldığında bilgi ile duyuş arasında pozitif yönde düşük düzeyde bir ilişki, duyuş ile davranış arasında pozitif yönde orta düzeyde bir ilişki, bilgi ile beceri arasında pozitif yönde düşük bir ilişki bulunmuştur. Bilgi ile davranış ve beceri ile davranış arasında ise anlamlı bir ilişki bulunamamıştır. Çeşitli değişkenlerin (cinsiyet, sınıf düzeyi, çevre eğitimi dersi alma durumu, sivil toplum kuruluşlarına üye olma durumu, doğal alanlarda bulunma sıklığı, çevresel aktivitelere katılma sıklığı, çevreye karşı merak düzeyi, ailede çevre duyarlılığı yüksek bireye bulunma durumu) coğrafya öğretmenlerinin çevre okuryazarlığına etkisi incelendiğinde; sınıf ve cinsiyet değişkenlerinin coğrafya öğretmen adaylarının çevre okuryazarlık düzeylerine etki etmediği; buna karşılık çevre eğitimi dersi alma durumu, sivil toplum kuruluşlarına üye olma durumu, çevresel aktivitelere katılma sıklığı, merak düzeyi ve ailede çevre duyarlılığı yüksek birey bulunma durumu değişkenlerinin coğrafya öğretmenlerinin çevre okuryazarlık düzeyleri üzerinde etkili olduğu tespit edilmiştir.
其他摘要：The purpose of the present study is to explore environmental literacy levels of geography teacher trainees and to investigate the impact of various variables on environmental literacy and its components (knowledge – affect – behaviour – cognitive skills). The study was carried out using survey method on 352 freshman, sophomore, junior and senior geography teacher trainees studying at the geography education departments of 5 different universities in Turkey during 20122013 academic year. “Environmental literacy survey” was used to explore their environmental literacy levels. This scale was composed of personal information form, scale for affective tendencies towards the environment, environmental behaviour scale, environmental knowledge scale and cognitive skills test. The data were analyzed using SPSS. To analyze the data, descriptive statistics, independent sample t test, oneway ANOVA and simple correlation were used. According to the findings of the study, the teacher trainees had moderate levels of environmental knowledge and behaviours; they had high levels of affective tendencies, yet their cognitive skills were low. When the mean scores obtained from these four components that make up environmental literacy are examined, it is seen that the teacher trainees had moderate levels of environmental literacy. In addition, an examination of the correlation between the components that form environmental literacy revealed that was a weak positive correlation between knowledge and affect; there was a moderate positive correlation between affect and behaviour, and there was a weak positive correlation between knowledge and skills. However, there was not a meaningful correlation between not only knowledge and behaviour but also between skills and behaviours. This study examined the impact of a number of variables (gender, grade, having taken environmental education courses, being a member of non-governmental organizations, how often the participants visit natural areas, how often they take part in environmental activities, the level of curiosity about the environment and the existence of family members with high levels of environmental sensitivity) on geography teacher trainees’ environmental literacy. As a result of this examination, it was found that gender, grade and having taken environmental education courses had no impact on the level of environmental literacy in geography teacher trainees. However, it was also found that the variable of gender had an impact on only affective tendency dimension of environmental literacy, and the variable of having taken environmental courses had an impact on knowledge and cognitive skills dimensions. On the other hand, being a member of non-governmental organizations, the frequency of taking part in environmental activities, the level of curiosity and the existence of family members with high levels of environmental sensitivity played a significant role on geography teacher trainees’ environmental literacy levels.
关键词：Çevre okuryazarlığı ; coğrafya öğretmen adayı ; çevre bilgi ; çevre duyuş ; çevre davranış ; bilişsel beceri.
