摘要：18. yüzyılın başlarında vefat ettiği düşünülen Şevkizâde Süleyman Efendi, tütün kullanımının yaygınlaştığı ve şiddetli yasaklamalar sonrası yasakların gevşediği bir dönemde yaşamış bir Osmanlı âlimidir. Bu dönem, Şeyhülislam Bahâî Mehmed Efendi’nin (ö. 1064/1654) tütünün mubahlığına dair verdiği fetvası ve devletin tütünü resmen vergilendirmesi (1688) sonrasına tekabül eder. Söz konusu dönemde tütün kullanmanın hükmüyle ilgili tartışmalar yoğun bir şekilde devam etmekte olup, lehte ve aleyhte pek çok risâle kaleme alınmıştır. Konuyla ilgili risale kaleme alan müelliflerden biri olan Şevkizâde risalesinde, tütün kullanımı ile ilgili tartışmalarda uygun olmayan deliller ve hakarete varan sert bir üslup kullanıldığı, tütün içilmesine engel olmak ve fitneyi önlemek üzere bu eserlerde konuyla ilgili nass bulunmadığı ve kıyasla hüküm istihraç etmenin ihmal edildiği gibi pek çok asılsız iddialarda bulunulduğunu belirtir. Söz konusu tartışmaların ise insanları kafa karışıklığı içinde bıraktığını, bu nedenle Kitap, sünnet ve müçtehitlerin görüşleri ışığında mesele ile ilgili doğruları ortaya koymak üzere kısa bir risale telif ettiğini belirtir. Tütünle ilgili genellemeci bir hükümden kaçınan Şevkizâde risalesinde; tütün kullananların mescide gelmekten menedilmesi, tütünün habâisten olup olmadığı, devlet başkanının tütün hakkındaki emrinin hükmü ve bağlayıcılığı, tütün kullanmanın haramlığını ve mubahlığını savunanların bazı iddialarının değerlendirilmesi ve tütün içmenin oruca etkisi gibi meselere ayrı ayrı temas eder. Bu makalede Şevkizâde’nin tütün hakkındaki risâlesi tanıtıldı ve incelendi, ayrıntılı olarak muhtevasına temas edildi ve son olarak risâlenin tahkikli metnine yer verildi.
其他摘要：Shavki-zāde Suleymān Efendi, who was thought to have died in the early 18th century, is an Ottoman scholar who lived in a period when tobacco use became widespread and prohibitions were relaxed after severe prohibitions. This period corresponds to the fatwa of Shayh al-Islam Bahâî Mehmed Efendi (d. 1064/1654) regarding the permissibility of tobacco and the state's official taxation of tobacco (1688). During this period, discussions on the provision (hukm) of tobacco use continued intensely, and many treatises were written for and against. Shavki-zāde is one of the authors who wrote a treatise on the subject. He states that in discussions about the use of tobacco are used improper evidence and insulting style. He states that in order to prevent smoking and to prevent chaos, many unfounded claims have been made in these works, such as the absence of narration (nass) on the subject and neglecting judgment by analogy. He says that these discussions left people in confusion, therefore, wrote a short treatise to reveal the truth about the issue in the light of the Book (Qurʾān) and the Sunnah and the views of the mujtahids. Shavki-zāde avoids a generalist provision about tobacco and he deals with the following issues separately in the treatise: Prohibition of tobacco users from coming to the mosque; whether tobacco is one of the dirty things (habāith); the provision and bindingness of the head of state's order on tobacco; evaluation of some of the claims of those who defend the prohibition (hurmat) and permissibility (ibāha) of using tobacco; the effect of smoking tobacco on fasting. In this article, Shavki-zāde's treatise about tobacco was introduced and its content was discussed in detail, and finally, edition critical text of the treatise was included.
关键词：Fıkıh ; Osmanlı ; Tütün ; Şevkizâde Süleyman ; Nebzetün Min Hükmi’d-Duhân ; Nebza min hukm al-duhân
