期刊名称：International Journal of Sport, Exercise and Training Sciences
电子版ISSN：2149-8229
出版年度：2017
卷号：3
语种：English
出版社：Balikesir University
摘要：Günümüzde engelli bireyler,normal gelişim gösteren bireylerin yaptığı spor branşlarının birçoğunu başarıyla yapmaktadır. Doğuştan veya sonradan meydana gelen hastalıklar veya kazalara bağlı olarak gelişen fiziksel,duyusal,ruhsal,zihinsel,işitsel veya görsel bozuklukları bulunan veya bunların bir kısmının birlikte olduğu çoklu engeli olan kişilerin,günümüzde spor aktivitelerine katılımlarının sağlanması ülkemizde de özellikle üzerinde durulan bir konudur (İnal,Akdur,Donuk,Güngördü,Kaya,Kesler,Kırandı,2007). Bu bağlamda,engelli bireylerin günlük yaşam içerisinde zaman ayırıp,onların spora katılımını etkileyen pek çok faktör bulunmaktadır. Bu faktörlerden birisi de motivasyondur. Motivasyon,bireyin spora katılımının temel taşlarından biridir. Deci ve Ryan,(2000) motive olmanın,bir şey yapmak amacıyla harekete geçme anlamına geldiğini belirtmektedirler. AMAÇ: Motivasyon kavramına,spora yönelme mantığı ile yaklaşıldığında özellikle engelli bireyler arasında sporu yaygınlaştırmak ve bu yaygınlaştırma hareketinde kullanılabilecek dinamikleri belirleyebilmek için motivasyon kaynaklarının tüm boyutlarıyla ölçülebilmesine ilişkin bir veri toplama aracının geliştirilmesi büyük önem taşımaktadır. Bu bağlamda araştırmanın amacı,farklı derecelerde yetersizlikten etkilenmiş olan bedensel,işitme ve görme engelli bireylerin,spora katılım motivasyon kaynaklarını geçerli ve güvenilir şekilde ölçebilen bir veri toplama aracı geliştirmektir. YÖNTEM: Çeşitli branşlardan bedensel,işitme ve görme engeli olan toplam 303 kişinin katıldığı bu çalışma karma (mixed) modelde desenlenmiştir. Ölçeğin yapı geçerliliğini sağlamak için,ölçme aracına açımlayıcı (AFA) ve doğrulayıcı faktör analizi (DFA);verilerin temel bileşenler analizine uygunluğunu tespit etmek amacıyla,Kaiser-Meyer Olkin (KMO) katsayısı ve Barlett Sphericity testi;güvenirliğe kanıt sağlamak amacıyla test tekrar test ve Crα güvenirlikleri;madde analizlerine kanıt sağlamak amacıyla madde test korelasyon analizi uygulanmıştır. SONUÇ: AFA sonucunda ölçme aracının içsel,dışsal ve motivasyonsuzluk olmak üzere 3 boyut ve 22 maddeden oluştuğu tespit edilmiştir. AFA için Kaiser-Mayer-Olkin (KMO) katsayısı ve Bartlett testi yapılmış,KMO katsayı değeri 0,92 ve Bartlett testi değeri 4655,655 (p<0.001) olarak bulunmuştur. Bu sonuçlar ile verilerin faktör analizine uygunluğu ortaya konmuştur. AFA sonucunda toplam varyansın %65,86’sını açıklayan 22 madde elde edilmiştir. ESKMÖ’nün doğrulayıcı faktör analizi sonuçlarında;ESKMÖ’ye ilişkin uyum indeksi değerleri,χ2/sd=2,94,RMSEA=0,08,PGFI=0,85,PNFI=0,85,GFI=0,85,AGFI=0,87,IFI=0,97,NFI=0,95 ve CFI=0,97 olarak bulunmuştur. Kabul edilebilir varyans aralığı ile iyi varyans aralığına göre,ESKMÖ’nün doğrulayıcı faktör analizinden elde edilen 3 alt boyutun yeterli uyum endekslerine sahip olduğu görülmektedir. Ölçeğin alt boyutlarındaki maddelerin ölçülmek istenen özelliği ölçüp ölçmediğini tespit etmek amacıyla maddelerin test korelasyonları ve % 27 alt-üst grupları karşılaştırılmıştır. Bu analizler sonucunda,ölçeğin maddelerinin ayırt ediciliğinin yüksek olduğu tespit edilmiştir. Madde toplam test korelasyon değerlerinin ise 0.60 ile 0.89 arasında değiştiği görülmektedir. Bu durum her bir maddenin,ölçeğin bütünüyle uyumlu olduğunu göstermektedir. Ölçeğin güvenirliğini test etmek için Cronbach Alfa iç tutarlılık katsayısı hesaplanmış ve ölçeğin genelinde iç tutarlılık katsayısı 0,98,içsel motivasyon alt boyutunda 0,94;dışsal motivasyon alt boyutunda 0,84;motivasyonsuzluk boyutunda ise,0,88 olarak bulunmuştur. Alpar (2000) Cronbach Alfa iç tutarlılık katsayısının 0,60 ile 0,80 arasında olan ölçeklerin güvenilir olarak adlandırılabileceğini belirtmiştir. Bu bağlamda,mevcut ölçeğin güvenirlik analizine dayanarak,ölçeğin genelinin ve alt boyutlarının yüksek düzeyde güvenilir olduğu ispatlanmıştır.
