期刊名称：International Journal of Sport, Exercise and Training Sciences
电子版ISSN：2149-8229
出版年度：2017
卷号：3
语种：Turkish
出版社：Balikesir University
摘要：Psikolojik sözleşme,örgütün ve çalışanın karşılıklı olarak yerine getirmeleri gereken yükümlülükleri içeren ancak,bireysel olarak çalışanın algılarına bağlı olan bir kavramdır. Algılanan psikolojik sözleşme ihlali;“çalışanın,kendi yapmış olduğu katkılarla karşılaştırdığında,kurumun bir ya da daha fazla yükümlülüğünü yerine getirmediği düşüncesine kapılması olarak adlandırılır. Maslach (1982:26),tükenmişliği;“profesyonel bir kişinin mesleğinin özgün anlamı ve amacından kopması,hizmet verdiği insanlar ile artık gerçekten ilgilenemiyor olması” biçiminde tanımlamıştır. Literatürde tükenmişlik;duygusal tükenme,duyarsızlaşma ve kişisel başarıda düşme hissi olarak adlandırılan üç boyutta incelenmektedir. Duygusal tükenme;kişinin yaptığı iş nedeniyle duygusal olarak kendini aşırı derecede yüklenmiş,tükenmiş hissetmesidir ve tükenmişliğin en önemli belirleyicisidir. Duyarsızlaşma;kişinin hizmet verdiklerine karşı –bu kişilerin birer birey olduklarını dikkate almaksızın- duygudan yoksun biçimde tutum ve davranışlar sergilemesidir. Kişisel başarı eksikliği ise;sorunun başarı ile üstesinden gelememe ve kendini yetersiz görme olarak tanımlanır. Bu durumdaki bireyin işe karşı motivasyonu düşmüştür;kontrol eksikliği ve çaresizlik hisseder. Bireyde tükenmişlik,duygusal tükenme ile duyarsızlaşmanın artması,kişisel başarının ve başarı duygusunun azalması ile ortaya çıkmaktadır. (Üçok ve Torun,2014)Bu çalışmanın amacı,işgörenlerin psikolojik sözleşme ihlal algıları ile tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesidir. GEREÇ ve YÖNTEM: Araştırmanın çalışma grubunu;Bursa Gençlik Hizmetleri ve Spor İl Müdürlüğü’ nde görev yapan 72’i kadın,113’ü erkek olmak üzere toplam 185 kişi oluşturmuştur. Araştırmada veri toplama aracı olarak;Robinson ve Morrison (1995) tarafından geliştirilen ve Selekler (2007) tarafından Türkçeye uyarlanan “Psikolojik Sözleşme İhlal Algıları Ölçeği” ile Maslach ve Jackson (1981) tarafından geliştirilen ve Ergin (1992) tarafından Türkçeye uyarlanan “Tükenmişlik Envanteri” kullanılmıştır. Veriler;istatistiki yöntemler,t-testi,ANOVA ve Pearson Korelasyon yöntemleri kullanılarak analiz edilmiştir. Toplanan verilerden elde edilen sonuçlara bakıldığında,hem psikolojik sözleşme ölçeğinde hem de tükenmişlik ölçeği ve alt boyutlarından elde edilen verilerin Çarpıklık (skewness) ve basıklık (kurtosis) katsayılarının normal bir dağılıma sahip olduğu görülmektedir. TARTIŞMA ve SONUÇ: Araştırma sonucunda;katılımcıların cinsiyet değişkeni hakkında bilgi vermektedir. T-testi sonucuna göre;psikolojik sözleşme ihlali algısı (t= -,818;p=,414>0,05) ile tükenmişlik (t= -1,055;p=,293>0,05) kavramlarında erkek ve kadınlar arasında manidar bir fark tespit edilememiştir. Ancak,kişisel başarıda düşme hissi alt boyutunda erkekler lehine anlamlı farklılık (t= -3,318;p=,001<0,05) bulunmuştur. Farklı mezuniyet durumuna sahip işgörenler arasında ve farklı yaş gruplarında yer alan işgörenler arasında;psikolojik sözleşme ihlali algısı ile tükenmişlik kavramı ve alt boyutlarında anlamlı farklılıklar tespit edilemediği görülmüştür. Korelasyon analizi sonucu,bireylerin psikolojik sözleşme ihlali algısı ve tükenmişlik ölçeği arasında anlamlı ilişkinin olduğunu göstermektedir (r=,212,p<0.05). Bu ilişki düşük düzeyde ve pozitif yöndedir. Ayrıca,psikolojik sözleşme ihlali algısı ile tükenmişliğin duyarsızlaşma (r=,202,p<0.05) ve duygusal tükenme (r=,231,p<0.05) alt boyutları arasında da pozitif yönde düşük düzeyde ilişki belirlenmiştir. Sonuç olarak,psikolojik sözleşme ihlali algısı arttıkça tükenmişlik düzeyi de artmaktadır. Bu sonuç,literatürde benzer bir çalışma ile benzerlik göstermektedir. (Üçok ve Torun,2014).
关键词：Tükenmişlik;psikolojik sözleşme;bursa gençlik ve spor il müdürlüğü
