期刊名称：International Journal of Sport, Exercise and Training Sciences
电子版ISSN：2149-8229
出版年度：2017
卷号：3
语种：English
出版社：Balikesir University
摘要：Her birey dünya ile ilişkisinde,onu algılamada,ideallerine ulaşmada ve sorunları çözmede belirli yöntemler ve yaklaşımlar geliştirir. Bu süreçte birey,gerçeğin farklı yönlerine dikkat çeker,farklı türde verileri toplar,farklı şekilde verileri düzenler ve farklı yargısal sonuçlar çıkarır,farklı kararlara ulaşır ve bu kararları da farklı biçimlerde uygular (Buluş,2000).Karar verme bir ihtiyacı gidereceği düşünülen bir nesneye,kişiye,duruma götürecek birden fazla yol olduğu zaman,ya da erişilmek istenen hedefin gereksinmeyi gidermede yeterli olup olmadığı kesin değil iken yaşanan sıkıntıyı gidermek için atılan bir adım,bir davranıştır. İnsan çevresine otomatik olarak,içgüdüsel tepkilerle uyum sağlayan bir varlık olmadığından,yaşamın her aşamasında karar verme yaşantısı geçirmektedir. Eğer karar vermeyi gerektiren sorunlar önemli ve girişilen eylemler geri dönülemez ise bireyin yaşadığı gerilim de o kadar çok olmaktadır. İnsanlar karar verme durumlarıyla karşı karşıya olduklarında birbirlerinden farklı tepki ve eylemlerde bulunurlar. Karar verme durumunda bulunan bir kişinin yaklaşım,tepki ve eylemlerde bulunma biçimleri karar verme stilleri olarak tanımlanmaktadır (Kuzgun,2006). Düşünme stilleri ise,bireylerin karşılaştıkları çeşitli problemlere,olaylara,olgulara ve değişkenlere karşı zihinsel süreçler sonucu sergilediği yaklaşım ve eğilimlerdir (Sünbül,2004).Voleybol hakemlerinin oyunun karakteristik özelliği açısından anlık karar vermesi oldukça önemlidir. Çok kısa sürede verilen kararlar,hakemlerin zihinsel süreçleri ile yakından ilintilidir. Zihinsel süreci doğru yöneten hakemlerin karar verme ve düşünme stillerinde de başarı sağlayabileceği açıktır. Bu bağlamda çalışmamız voleybol hakemleri üzerinde yapılmıştır. AMAÇ: Türkiye Voleybol Federasyonu’nda görev yapan voleybol hakemlerinin çeşitli değişkenlere göre karar verme stilleri ve düşünme stillerinin incelenmesidir. YÖNTEMAraştırma grubunu,Türkiye Voleybol Federasyonu bünyesinde Ankara İlinde görev yapan 51’i erkek,40’ı kadın olmak üzere toplam 91 voleybol hakemi oluşturmaktadır. Katılımcıların 56’sı il,35’i ulusal hakemdir. Katılımcılara,Epstein ve ark. (1996) tarafından geliştirilen Türkçeye uyarlanması Buluş (2000) tarafından yapılan rasyonel-yaşantısal düşünme stilleri ölçeği ve Scott ve Burce (1995) tarafından geliştirilen Taşdelen (2002) tarafından Türkçe’ye uyarlanan karar verme stilleri ölçeği uygulanmıştır. Çalışmadan elde edilen verilerin öncelikle Shapiro Wilk ve Levene testleri ile normal dağılım göstermediği belirlenerek (P<0,05) çalışmanın amaçları doğrultusunda Mann Whitney U testi ve Kruskall Wallis testi ile analiz edilmiş,anlamlılık derecesi (p<0,05) olarak kabul edilmiştir. BULGULAR: Katılımcıların karar verme stilleri cinsiyet,yaş,kategori ve hakemlik yılı değişkenleri açısından anlamlılık fark yoktur (p>0,05). Rasyonel-yaşantısal düşünme stilleri ölçeğinin “bilişsel ve sezgisel düşünme” alt boyutlarından alınan puanlar incelendiğinde ise “sezgisel düşünme” alt boyutunda katılımcıların kategori ve hakemlik yılı değişkenlerinde ulusal hakemler lehine anlamlılık tespit edilmiştir (p<0,05). SONUÇ: Araştırmada,voleybol hakemlerinin mesleki tecrübeleri ve kıdem yıllarının,“sezgisel düşünme” sürecinde önemli etkiye sahip olduğu görülmüştür. Sonuç olarak,voleybol hakemlerinin,karar verme ve akıl yürütme becerilerinde etkin olduğu düşünme stillerinin ortaya çıkarılması ve düşünsel yapının geliştirilmesi önem arz etmektedir.
