期刊名称：International Journal of Sport, Exercise and Training Sciences
电子版ISSN：2149-8229
出版年度：2017
卷号：3
语种：English
出版社：Balikesir University
摘要：Mobbing;bir kişi ya da grup tarafından diğer grup ve kişilere baskı uygulama,kontrol altında tutma eğiliminde olan,psikolojik şiddet içeren yıldırmaya yönelik bir uygulama biçimidir. Yıldırmaya yönelik tutumların en önemli sosyal alanlardan biri olan spor camiasında oldukça sık görüldüğü bilinmektedir. Sportif faaliyetlerde hizmet veren hakemler sporda başarı ya da başarısızlığın belirlenmesinde baş aktörler arasında yer almaktadır. Dolayısıyla onların duygu durumlarına bağlı müsabaka performansları dikkatle değerlendirilmelidir. Kuşkusuz tarafsız ve güvenilir bir hakem imajı kargaşayı ve gruplar arasındaki çatışmayı önleyen en önemli etmendir. Ancak günümüzde spor müsabakalarının ekonomik değerinin artışıyla birlikte maç sonuçlarını değiştirmeye yönelik tutum ve davranışların yaygınlaştığı bilinmektedir. Oysa bir karşılaşmayı belli kurallar bütününe uygun olarak,gerektiğinde kuralları da yorumlayarak yöneten bireyler sıfatıyla hakemlerin güvenli ve temiz bir spor için baskıdan uzak ve yılma hareketlerine asla maruz kalmadan görev yapmalarının herkesçe bilinen önemli bir nokta olduğu düşünülmektedir. AMAÇ: Bu çalışmada hakemlerin maç içinde ya da maç dışında taraftarlardan,kulüp idarecilerinden,hakem camiası,kendi paydaşları tarafından maruz bırakıldıkları psikolojik baskıyı ve bu tür davranışları bir yıldırma hareketi olarak görüp görmedikleri,bu yıldırma hareketlerine maruz kalmada hangi faktörlerin etkili olduğu incelenmeye ve yorumlanmaya çalışılmıştır. METOT: Çalışmanın örneklemini,Samsun ilinde görev yapan 66 basketbol ve voleybol hakem oluşturmaktadır. Araştırmada geçerlik ve güvenirliği Hacıcaferoğlu S. tarafından yapılan “Salon Sporları Hakemlerine Yönelik Mobbing Ölçeği” kullanılmıştır. Ölçeğin güvenirliği 0,862 olarak ölçülmüştür. Shapiro Wilk Normallik testi (P>0,05) sonuçlarına göre,cinsiyet,medeni durum ve federasyonlar arası farklılıkları belirlemek için t testi,yaş,eğitim vb. arası farklılıkları belirlemek için ise tek yönlü varyans analizi uygulandı. Ayrıca kişilerin kendilerine mobbing uygulanıp uygulanmadığının belirtmelerinin sosyo-demografik özelliklere göre bağımlılığı ki-kare testi ile belirlendi. BULGULAR ve TARTIŞMA: Yapılan araştırmada 28 basketbol (%42,4),38 (%57,6) voleybol hakemi,toplam 44 (%66,7) erkek ve 22 (%33,3) kadın hakem yer almıştır. Yaş grubunun büyük çoğunluğunu 18-25 yaş oluştururken ikinci grup 31-35,üçüncü grubun ise 26-30 yaş aralığında olduğu belirlenmiştir. Araştırma grubunun büyük çoğunluğunun eğitim seviyesinin lisans ve ön lisans olması bize eğitimlerine devam etmekte olan genç bir hakem profili gösterir. Büyük çoğunluğunun (%43) hakemlik sürelerinin 1 ile 4 yıl arasında olması hakemlikte yeni hakemlerin sayıca üstünlüğünü ifade ederken,bu durum da üst düzeyindeki hakem sayısının az olma nedenini açıklar (Uluslararası 4 ve A klasman 5,B klasman 9,C klasman 12,il 27,aday 9). Basketbol hakemlerinin %46,4’ü,voleybol hakemlerinin %47,4’ ü mobbing davranışlara maruz kaldığını belirtmektedir. Hakemlikte yeni olmanın verdiği heves,gençliğin verdiği heyecan ve cesaret ile kendilerine yapılan mobbing davranışlarını görmezden gelmeleri mobbing oranının payını azalttığını düşündürmektedir. Nitekim uluslararası hakemlerin %50’si,A klasmanların %80’ni,C klasmanları %58’i yıldırma hareketlerine maruz kaldığını belirtmişlerdir. Kadınların erkeklere göre yıldırma hareketlerine daha az maruz kalması dikkat çeken bir diğer nokta olmuştur. Bu bulgular ışığında,sporun önemli argümanlarından biri olan hakemlere yönelik mobbing uygulamalarını azaltmaya yönelik karar vericiler tarafından yıldırma hareketlerini önleyici politikalar izlenmeli buna bağlı olarak spor camiasının her alanında spor ahlakı ve bilincini geliştirmeyi hedeflemelidir.
