期刊名称：International Journal of Sport, Exercise and Training Sciences
电子版ISSN：2149-8229
出版年度：2017
卷号：3
语种：English
出版社：Balikesir University
摘要：Sporda performansı artırmak için fiziksel kapasitedeki mükemmellik tek başına yeterli değildir. Sporcuların psikolojik kapasitesi de en az fiziksel yönü kadar önemlidir. Birçok üst düzeydeki sporcunun fiziksel kapasitenin yanında;motive olma,odaklanma,hedef belirleme,kaygıyı yönetme gibi psikolojik açıdan da birçok yeteneğe sahip olduğu dikkate alındığında,performansı arttırmada psikolojik boyutun göz ardı edilmemesi gerektiği ortaya çıkmaktadır (Civan,Arı,Görücü ve Özdemir,2010). Psikolojik boyut içerisinde dikkati çeken kavramlardan birisi de psikolojik dayanıklılıktır. Garmezy (1993) psikolojik dayanıklılık kavramını bireyin herhangi bir stres durumu ile karşı karşıya kaldıktan sonra eski haline dönebilme gücü olarak ele almıştır. Luthar,Cicchetti ve Becker (2000) dayanıklılığı,bireylerin ağır güçlük veya travma yaşamalarına rağmen sağlıklı uyum gösterdikleri dinamik bir süreç olarak tanımlamışlardır. Psikolojik dayanıklılık araştırmalarında,psikolojik dayanıklılığın gelişiminde etkili olan faktörler,koruyucu faktörler,risk faktörleri ve olumlu sonuçlar olarak adlandırılmıştır (Masten,1994). Psikolojik dayanıklılığın bireyin birtakım risk faktörlerine maruz kaldıktan sonra,koruyucu faktörler yoluyla riskli durumlarının yarattığı olumsuz etkilere sağlıklı uyum göstermesi ya da normal gelişimsel sonuçlar elde ettiği durumların sonucunda oluştuğu ifade edilmektedir (Tümlü,2012). İlgili alan yazın incelendiğinde,sporun ve fiziksel aktivitenin stresle başa çıkmayla ilgili olarak fiziksel ve psikolojik dayanıklılığı arttırmasının yanında,psikolojik dayanıklılığın gelişiminde etkili olan koruyucu faktörleri de desteklediği görülmektedir (Şahin,Yetim ve Çelik,2012). Gilligan (1999) gençlerde psikolojik dayanıklılığın geliştirilmesinde sosyal ve kültürel aktivitelerin yanında sportif aktivitelerin de oldukça önemli olduğunu belirtmiştir. Martinek ve Hellison ise (1997),fiziksel aktivite ve sporun gençlerin psikolojik dayanıklılığını geliştirmede çok uygun bir araç olduğunu,onların sosyal yeterliğini ve özerkliğini geliştirdiğini,onlara umut ve iyimserlik aşıladığını ifade etmişlerdir. Psikolojik dayanıklılığın gelişiminde etkili olan bir diğer faktör olan olumlu sonuçlar,bireyin,sahip olduğu içsel ve dışsal koruyucu faktörlerle,risk faktörlerinin üstesinden gelmesi sonucunda kazandığı yeterliliklerdir. Bunlar;bireyin gelişim görevlerini yerine getirmesi,akademik başarısının olması,olumlu sosyal ilişkiler/sosyal yeterliğinin olması,suça yönelik davranışlardan uzak durması,duygusal problemlerin ya da semptomların az olması,mutlu olması,ders dışı etkinliklerin içinde yer alması,kendini kabul etmesi ve uyumlu olması,iyilik hali ve yaşam doyumu vb. özelliklerdir (Masten ve Reed,2002). Yaşam doyumu ayrıca bir bireyin beklentileriyle elde edebildiklerini karşılaştırması ve bu beklentilere ne kadar ulaştığını bilişsel olarak değerlendirmesi,diğer bir ifadeyle,bireyin arzuladığı şeyler ile sahip olduklarını karşılaştırması sonucu ortaya çıkan durum ya da sonuçtur. Söz konusu kavram ile belirli bir durum ya da anla ilgili doyum değil,genel olarak bütün yaşamdaki doyum ifade edilmektedir (Neugarten ve diğerleri,1961;Özer ve Karabulut,2003). Son zamanlarda pozitif psikoloji kavramlarından olan psikolojik dayanıklılık ve yaşam doyumu konusu oldukça dikkat çekmekte ve bu konuda yapılan araştırmalar hızla artmaktadır. Ancak ilgili yazın incelendiğinde,takım sporları ile uğraşan sporcularda bu konuyla ilgili bir çalışma yapılmadığı görülmektedir. Bu araştırmayla,psikolojik dayanıklılık ve yaşam doyumu arasındaki ilişkinin incelenerek alan yazına katkı sağlanması hedeflenmektedir. Amaç: Bu araştırmada,Balıkesir ilinde yapılan üniversiteler arası basketbol şamp.
