摘要：Hz. Peygamberin vefatından sonra Müslümanlar din anlayışlarında farklılaştılar. Bu farklılıklar klasik dönemde mezhep ve tarikat modern dönemde cemaat adı verilen dini gruplar olarak kurumsallaştı. Türkiye’deki cemaatler büyük ölçüde tasavvufî geleneğe bağlı olarak ortaya çıkan dini gruplardır. Bu makalede önce yakın dönemde kaybettiğimiz İlahiyatçı akademisyen Prof. Dr. Hasan Onat Hocamızın tarikat ve cemaat gruplarıyla ilgili görüşleri, sonra cemaatleşme süreci yaşayan Alevilik-Bektaşilikle ilgili görüşleri incelenecektir. Onat, tarikat ve cemaatlerin Türkiye’de toplumun bir gerçekliği olduğunu kabul eder. O, tarikat cemaatleri dediği bu grupları olumlu ve olumsuz yönleriyle değerlendirir. Alevilik-Bektaşilik de bu gruplardan olmakla birlikte kendine has bir yapılanmaya sahiptir. Onat, Aleviliğin tarihi boyutunu, Hacı Bektaş Velî’ye nispet edilen Bektaşî tekkesi, Şeyh Safiyyüddin’e nispet edilen Erdebil tekkesini merkeze alarak inceler. O, Alevilik-Bektaşiliğin güncel sorunlarıyla ilgili de önemli bazı tespitler yaparak konuyu farklı çalışmalarında incelemiştir.
其他摘要：After the death of the Prophet, Muslims differed in their understanding of religion. These differences revealed religious groups called “sect” and “sufi order” in the classical period and “jamaat” in the modern period. Jamaats in Turkey are the groups which are considerably dependent on the mystical traditions. In this article, firstly, Prof. Dr. Hasan Onat’s views on the sect and jamaat groups, and then, his views on Alawism-Bektashism, will be examined. Onat accepts that the orders and jamaats are the reality of the the society in Turkey. He evaluates these groups which he calls “jamaats of orders”, with their positive and negative aspects. Alawism-Bektashism are also among these groups, but they have an unique structure. Onat examines the historical dimension of Alawism by focusing on the Bektashi lodge which is attributed to Sheikh Safi al-Din’s lodge. He examined the subtitles of the subject in different studies by making some determinations about the current problems of Alawism-Bektashism.
关键词：İslam Mezhepleri Tarihi ; Hasan Onat ; Tarikat ; Cemaat ; Alevilik-Bektaşilik
其他关键词：History of Islamic Sects ; Hasan Onat ; Sufi order ; communion/jamaat ; Alawism-Baktashism
