出版社：Ege University, Faculty of Economics and Administrative Sciences
摘要：Finansal piyasalarda oluşan belirsizliğin ve riskin giderilmesi amacıyla geliştirilmiş olan türev piyasalarda, piyasaya duyulan güven, doğru bilginin piyasaya dahil olan tüm unsurlara aynı anda ulaşması sayesinde piyasanın etkin olarak işlemesi durumunda gerçekleşebilmektedir. Böylece, geçmiş dönem fiyat hareketlerinden yararlanarak gelecek döneme ilişkin öngörüler yapmak mümkün olmamaktadır. Bu bağlamda çalışmada öncelikle, Türkiye’de faaliyet gösteren Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası’nın etkinliği; Genişletilmiş (Augmented) Dickey-Fuller (ADF), Phillips-Perron (PP) ve Kwiatkowski vd. (KPSS) doğrusal birim kök testleri ve Kapetanios vd. (KSS) doğrusal olmayan birim kök testi uygulanarak sınanmıştır. Rassal yürüyüş sergilemediğine karar verilen seriler sebebiyle piyasanın etkin olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Ardından, Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası’nda işlem gören TL/Dolar ve Bist30 sözleşmelerinin gün sonu uzlaşma fiyatının öngörüsünde en yüksek performansı gösteren yöntemin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla, Borsa İstanbul A.Ş’den temin edilen ve 04.02.2005 – 31.12.2015 tarihleri arasını kapsayan veriler kullanılmıştır. Analiz bulgularına göre, TL/Dolar sözleşme serisi için ARMA(4,4) modeli, RBF-1-B-L yapay sinir ağı modeli ve ARCH(1) modeline kıyasla daha yüksek öngörü performansı gösterirken, Bist30 sözleşme serisi için ise TDNN-1-B-L yapay sinir ağı modeli, ARMA(4,5) ve ARCH(1) modeline kıyasla daha yüksek öngörü performansı gösteren model olmuştur.
关键词：Türev Piyasalar; Etkin Piyasalar Hipotezi; Birim Kök Testi; ARIMA Modelleri; ARCH;GARCH Modelleri; Yapay Sinir Ağları
