摘要:Bu çalışmada, Türk halkları spor kültüründe baş değeri olan okçuluk, atıcılık, güreş sporlarından ilk ikisinin bileşiminden meydana gelmiş, kadim bir atlı spor olan ‘cambı atmay’ incelenecektir. Eski Çin ve eski Türk topluluklarının Asya coğrafyasında para yerine kullandıkları gümüş külçeye ‘cambı’ denir. Atın kuyruk kılına bağlan bu gümüş, 3-5 metre yükseklikte bir direğe asılır, atını dörtnala süren binici, 30-35 metreden okuyla gümüşün bağlı olduğu kılı vurması ve gümüşü yere düşürmesi hedeflenir ki, bu eyleme “cambı atmay” oyunu denir. Kırgızlar’ın ‘cambı atmay’, Kazakların ‘Jambu atu’, Özbek ve Uygurlar’ın ‘altın kabak’, Taciklerin ‘kabak’ dedikleri bu spor, son yüzyılda devinim geçirmiştir. Kırgızların Türk halkları içerisinde en köklü tarihe ve zengin bir geleneğe sahip oldukları için, ‘cambı atmay’ oyunu, bu araştırmanın merkezine alındı. Orta Asya Türk halkları coğrafyasıyla sınırlandırıldı. Çalışmada, cambı atışın devinimsel yönlerini, bu arada küreselleşmenin getirdiği girdiler veya milli niteliklerinden çıktıları ne oldu? Günümüzdeki durumu nedir? Gibi sorulara yanıt aramak amaçlanmıştır. Çalışmada niteliksel yaklaşım içinde yer alan modellerden betimsel tanımlama ve karşılaştırma yöntemi kullanıldı. Tanımlanmış tarzıyla oyun, XX. Yüzyılın ortalarına kadar oynanmıştır. 1950-1991 yılları arasında oyunda ok yerine ateşli silah kullanılmış, bu tarihten sonra tekrar ok ile atışlara dönülmüştür. Ancak hedefe cambı yerine modern ok putaları veya geyik resmi çizilerek puta yerine konulmuştur. Kazakistan 2016’da ‘Jambu atu’ adıyla UNESCO somut olmayan kültürel miraslar listesine dahil ettirmiştir. Şimdilerde mütevazi bir şekilde varlığını sürdürmektedir.
关键词:Orta Asya; Devinim; Türk Halkları; Atlı Okçuluk.