摘要：çinde var olunan ortam ve daha sonra yaşanan süreçler, en küçük yapının bile şekillenmesinde son derece etkili olmaktadır. Bu sebeple kültürel hayata mal olmuş bir unsurun şekillenmesinin ardında yatan nedenleri anlayabilmek için onun kökenine inmek ve daha sonraki gelişim sürecini farklı boyutlarıyla incelemek gerekmektedir. Bu durum, varlığını uzun yıllardır devam ettiren âşık tarzı şiir geleneği için de geçerlidir. Bilindiği üzere gelenek, köken itibarıyla sözlü kültüre dayanmakta ve toplumun yaşamış olduğu değişime bağlı olarak farklı kültürel ortamlarda bulunup değişim ve dönüşüm yaşayarak varlığını devam ettirmektedir. Uzun soluklu yaşam serüveni içerisinde değişim kaçınılmazken gelenek içerisindeki bazı unsurların kendini koruyarak veya en az değişime uğrayarak günümüze kadar geldiği anlaşılmaktadır. Bu unsurlardan biri “ayak” denilen mısralardır. Gelenek içerisinde bu mısraların kullanım nedeni şiire ahenk katma, şiirin çekirdeğini oluşturma, âşıkların şiir üretimini ve usta-malı şiirleri hatırlamasını sağlama vb. çeşitli şekillerde açıklanmaktadır. Ancak bunlara yeni bir işlev daha eklemek mümkündür. Bu eklemenin yapılabilmesi için temele inip sözel zihin yapısının işleyişini kavramak gerekmektedir. Sözün henüz yazıyla sabitlenmediği sözlü kültür yapısında, bilgi aktarımı için çeşitli yöntemler geliştirilmiştir. Bu yöntemler içerisinden kalıplaştırma ve tekrarlı kullanımın öne çıkmaktadır. Böyle bir kullanıma sahip olan kafiye ve redifler, şiir içerisinde salt ahenk sağlayıcı olarak değil, duygu ve düşüncenin aktarım aracı alarak da görev almaktadır. Her şeyden önce şiirde bu unsurların tekrarlı kullanımı, karşı tarafın dikkatini bu noktalara çekmesini sağlamakta bu da dinleyici üzerinde istenilen etkinin oluşmasının önünü açmaktadır. Bu makaledeki amaç, âşık tarzı şiir geleneği içinde bir çeşit kafiye olan ayak mısralarının kalıplaştırılıp tekrarlı bir şekilde kullanılmasının ardındaki nedeni görmektedir. Bu amaç doğrultusunda sözlü kültür dinamikleri göz önünde bulundurularak yapılacak yaklaşımla, ayak kullanımın arkasında yatan doğru iletişim kurma gayesi ve bununla birlikte verilmek istenilen mesajın aktarımı ve kalıcılığını sağlama işlevi gösterilmeye çalışılacaktır.
