标题：Warunki akumulacji lessu młodszego górnego na obszarze Kotliny Sandomierskiej, Przedgórza Karpackiego, Wyżyny Podolskiej (pogranicze SE Polski i NW Ukrainy) na podstawie badań geologicznych i mineralogicznych
期刊名称：Annales Universitatis Mariae Curie-Skodowska. Sectio B, Geographia, Geologia, Mineralogia et Petrographia
印刷版ISSN：0137-2025
出版年度：2003
卷号：LVIII
出版社：Maria Curie-Sklodowska University, Lublin
摘要：Przedstawiono uzyskane wyniki badań mineralogicznych i ich interpretację na tle budowy geologicznej i charakterystyki geomorfologicznej obszarów: Kotliny Sandomierskiej, Podkarpacia polskiego i ukraińskiego oraz zachodniej części Wyżyny Podolskiej, które stanowi znaczną część obszaru SE Polski i NW Ukrainy objętego projektem badań.
Analizę mineralogiczną lessów przedstawiono w oparciu o badania przezroczystych minerałów ciężkich oraz frakcji lekkiej. We frakcji lekkiej zwracano gówną uwagę na obecność w niej szczątków, a także dobrze zachowanych mikroskamieniałości, głównie otwornic, a także minerałów o pokroju blaszkowym. Przedstawiana problematyka stanowi kontynuację analogicznych badań dotyczących górnego lessu młodszego Wyżyny Lubelskiej i Wyżyny Wołyńskiej (Chlebowski et al. 2003a), a charakterystyk mineralogiczną przedstawiono według wcześniej wypracowanej metodyki przy zastosowaniu dla celów interpretacyjnych wykresów radarowych (Chlebowski et al. 2002). Analogicznym badaniom poddano szereg próbek skał z bliskiego i dalszego otoczenia lessów, które uznano za prawdopodobne źróda materiału lessotwórczego. Stwierdzono, że dominujące w składzie przezroczystych minerałów ciężkich w lessach Podkarpacia są granaty i łyszczyki, które bezpośrednio nawiązują do składu mineralnego skał pobliskiego podłoża, tj. fliszu karpackiego. W przypadku lessów zachodniej czci Wyżyny Podolskiej poza skałami fliszu karpackiego dodatkowymi obszarami alimentacyjnymi mogły być utwory wodnolodowcowe oraz zwietrzeliny skał krystalicznego podłoża, a także wulkanity Karpat rumuńskich, których obecność jest znaczona na mapie w rejonach na południe od Podola. Wpływ lokalnych skał podłoża na skład mineralny lessów potwierdzają również szczątki mikroskamieniałości (głównie otwornice) stwierdzone w lessach, a pochodzące ze zwietrzelin lokalnie występujących skał wieku kredowego, takich jak kreda pisząca, margle i gezy (Paruch-Kulczycka et al. 2003).
Stwierdzono duże zróżnicowanie składu mineralnego lessów na badanym obszarze, co jest związane z istnieniem wielu lokalnych źródeł (obszarów alimentacyjnych) dla drobnookruchowego materiału lessotwórczego. Badania składu mineralnego lessów, jego zróżnicowanie oraz związek genetyczny ze zwietrzelinami lokalnie występujących skał podłoża, pozwoliy określić kierunki transportu materiału pyłowego, który odbywał się przy udziale wiatrów głównie z kierunków zachodnich ku wschodowi (WE) oraz wiatrów lokalnych o kierunkach SWNE i NWSE, a także wiatrów z kierunku południowo-wschodniego. Kierunki te dotyczą wiatrów w dolnych warstwach atmosfery, transportujących główne masy materiału pyłowego na niezbyt wielkie lub wręcz krótkie odległości, natomiast zapewne też pewną rolę odegrały wiatry z wyższych partii atmosfery, jednak rola ich była mniejsza.
Loading...
