摘要：Polska wieoe w XIX wieku by³a terenem, na którym wystêpowa³y zró¿nicowane procesy zmieniaj¹ce jej oblicze. Szczególnie widoczne zmiany nast¹pi³y po powstaniu styczniowym i odnosi³y siê do ca³ooeci ¿ycia codziennego. Ewoluowa³a spo³eczna struktura wsi, zanika ³y dotychczasowe podzia³y spo³eczne, a ich miejsce zajmowa³y nowe. Wieoe powoli zaczê³a siê otwieraæ na inne oerodowiska. Powoli zmienia³a siê oewiadomooeæ spo³eczna lokalnej spo³ecznooeci oraz kszta³t stosunków interpersonalnych zachodz¹cych pomiêdzy mieszkañcami wsi. Przemianom uleg³o równie¿ nastawienie do wiedzy. Zanim jednak sami ch³opi zaczêli garn¹æ siê do nauki, ju¿ na prze³omie XVIII i XIX wieku w polskiej myoeli spo³ecznej pojawi³y siê koncepcje stworzenia odrêbnego pioemiennictwa przeznaczonego dla ni¿szych warstw spo³ecznych i dostosowanego do ich mo¿liwooeci percepcyjnych. Dla omawianego rodzaju pioemiennictwa przyjêto nazwê „literatura dla ludu”, oddaj¹c istotê zjawiska
